روانشناسی رنگ (The psychology of colour)
مهمترین جنبه رنگ ، پاسخ های زیبایی شناختی و روانی رنگ است. این موضوع بر تجارت ، مد و هنر ، احساسات و عواطف تاثیر گذار است.
یکی از نمونه های پیوند بین رنگ و احساس موضوع رنگ سرد و رنگ گرم است. درک رایج بین افراد که رنگ های نارنجی ، قرمز و زرد و قهوه ای رنگ های گرم هستند ولی آبی و سبز و خاکستری رنگ های سرد هستند.
گفته میشود رنگ های قرمز و نارنجی و زرد باعث ایجاد هیجان ، نشاط ، جلب توجه ، تحرک و پرخاشگری میشوند. آبی ها و سبزها امنیت، آرامش و صلح و قهوه‌ای‌ها، خاکستری‌ها و سیاه غم و افسردگی را ایجاد میکنند.شما میتوانید از اینجا در مورد ترکیب رنگ بیشتر مطالعه کنید.
با این حال، باید به خاطر داشت که درک روانشناسی رنگ ذهنی است و فقط می توان در مورد ویژگی ها و کاربردهای آن اظهارنظرهای کلی کرد.
درک رنگ ها به چه عواملی بستگی دارد؟
نقش فرهنگ در تفسیر رنگ ها
جنبه های مختلف رنگ مانند هارمونی رنگ ، ترجیحات رنگ ، نماد رنگ و سایر وجه های روانشناختی رنگ از نظر فرهنگی شرطی شده اند. یعنی به طور قابل توجهی با جغرافیا و دوره تاریخی تغییر میکنند.
یک مطالعه بین فرهنگ های مختلف نشان میدهد که مفاهیم آمریکایی و ژاپنی از رنگ‌های سرد و گرم اساساً یکسان هستند.
در ژاپن رنگ‌های آبی و سبز «خوب» و طیف قرمز-بنفش «بد» تلقی میشوند. در حالی که در ایالات متحده محدوده قرمز-زرد-سبز را “خوب” و نارنجی و بنفش مایل به قرمز را “بد” می دانند.
رنگ عزاداری در غرب سیاه است، با این حال فرهنگ های دیگر از سفید، بنفش یا طلایی برای این منظور استفاده می کنند.
بسیاری از زبان‌ها شامل عباراتی هستند که از رنگ به صورت استعاری استفاده میکنند. (مثال‌های رایج در انگلیسی شامل «احساس آبی» ، «قرمز دیدن» ، «خشم سیاه»)
بنابراین همیشه نمی‌توان به معنای واقعی کلمه به زبان های دیگر ترجمه شوند ، زیرا رنگ ممکن است معنای نمادین مرتبط با خود را از دست بدهد.
نقش سن ،خلق و خو و سلامت در تفسیر رنگ ها
علاوه بر تداعی‌های عاطفی، عواملی که بر ادراک رنگ تأثیر می‌گذارند شامل سن ، خلق و خو و سلامت روان مشاهده‌گر است.
افرادی که دارای ویژگی های شخصی متمایز هستند، اغلب درک رنگ ها و ترجیحات مشترک دارند. به عنوان مثال، گزارش شده است که بیماران اسکیزوفرنی درک رنگ غیرطبیعی دارند.
کودکان بسیار خردسالی که تشخیص رنگ ها را می آموزند معمولاً به قرمز یا نارنجی ترجیح نشان می دهند. بسیاری از روانشناسان بر این باورند که تجزیه و تحلیل استفاده و پاسخ های فرد به رنگ می تواند اطلاعاتی را در مورد شرایط فیزیولوژیکی و روانی فرد نشان دهد.
حتی پیشنهاد شده است که رنگ های خاص می توانند اثر درمانی بر ناتوانی های جسمی و ذهنی داشته باشند.
اگرچه این فواید پزشکی هنوز مورد سوال است، اما نشان داده شده است که رنگ در انسان و برخی از حیوانات واکنش‌های فیزیکی و عاطفی مشخصی ایجاد می‌کند.
نمادهای رنگ در ذهن
نمادهای رنگی نقش مهمی در هنر ، مذهب ، سیاست ، تشریفات و همچنین در زندگی روزمره دارند. مفاهیم عاطفی قوی آن می تواند بر ادراک رنگ تأثیر بگذارد.
به عنوان مثال، یک شکل سیب یا قلب که از کاغذ نارنجی بریده شده را در نظر بگیرید. این شکلممکن است رنگ قرمزتری نسبت به یک شکل هندسی برش خورده از همان کاغذ داشته باشد. زیرا معنای روانشناختی خاصی دارد.
اثر رنگ روی ابعاد و دمای محیط و سلامت روان
اتاق‌ها و اشیایی که سفید یا در سایه‌های روشن از رنگ‌های سرد هستند، ممکن است بزرگ‌تر از آن‌هایی باشند که در رنگ‌های شدید تیره یا «گرم» هستند. رنگ‌های سیاه یا خیلی تیره همان طور که طراحان و دکوراتورها آن را می‌شناسند، اثر لاغری یا کوچک‌کننده دارند.
یک اتاق “خنک” که به رنگ آبی کم رنگ یا یک رنگ سرد تزئین شده است، به دمای بالاتری نسبت به اتاق “گرم” با رنگ نارنجی کم رنگ یا یک رنگ گرم نیاز دارد تا به همان احساس گرما دست یابد.
افرادی که نمایش رنگ های غیرعادی تولید شده توسط نور خاص را مشاهده می کنند ممکن است دچار سردرد و اختلالات عصبی شوند. غذای سالم و خوشمزه که در چنین شرایطی سرو می شود، نفرت انگیز به نظر می رسد.
حتی ممکن است باعث بیماری شود. برخی از رنگ ها احساس لذت را در بیننده القا می کنند. هنگامی که یک رنگ به طور عاطفی مثبت ، یا درک لذت بخش ، پس از رنگی کمتر خوشایند مشاهده می شود، لذت بیشتری نسبت به زمانی که به خودی خود مشاهده می شود، ایجاد می کند. اثری که با عنوان افزایش کنتراست عاطفی شناخته می شود.